درونمایه قصیده با سعدی، صورت معهود خود راترک گفته، هویتی تازه می یابد. به باوری ، رابطه مادح و ممدوح در قصاید سعدی تغییر می کند و شاعر حضور خود را اسباب افتخار ممدوح می شمارد. سعدی در قصاید فارسی و عربی خود بسیاری از معانی عاشقانه و مفاهیم اجتماعی و انسانی و نیز جمال گرایی و کمال گرایی را با وسعت اندیشه خود پیوند می زند و آثار ماندگاری را می آفریند.
سعدی در درونمایه قصاید و مراثی و ترجیع بندهای خود همچون دیگر آثارش نشان می دهد که نمی‌تواند فارغ از درد و رنج بشریت گوشه عزلت گزیند و تنها در اندیشه خود باشد. او در اجتماع حضور می‌یابد و با قدرتمندان به فرزانگی و هوشمندی سخن می‌گوید، تشویقشان می‌کند، تحسینشان می‌کند، تحذیرشان می‌کند، پندشان می‌دهد و به عاقبت خیر فرامی‌خواندشان تا هم مایه سعادت خود باشند و هم سودمندی مردمان جامعه.
کوروش کمالی ، مدیر مرکز سعدی شناسی به مناسبت اول اردیبهشت ماه، یاد روز سعدی ، ضمن بیان این مطلب گفت: بر اساس نامگذاری دهه سعدی شناسی پس از پنج سال گذشته که به بررسی دوران شناسی سعدی، زندگی و اندیشه و زبان سعدی، گلستان ، بوستان و غزلیات اختصاص داشت، سال 1390 به نام قصیده نامگذاری شده است ، اگر چه مجالس، قطعات و هزلیات سعدی نیز در نشست های علمی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: مرکز سعدی شناسی که متولی بخش علمی برگزاری مراسم یادروز سعدی است، در روز 30 و 31 فروردین ماه با همکاری معاونت فرهنگی شهر کتاب، نشست های علمی را در روزهای 30 و 31 فروردین ماه تهران برگزار خواهد کرد که در ساعت 4 بعد از ظهر روز سی ام فروردین ماه و در اولین نشست علمی دکتر مظاهر مصفا پیرامون « جایگاه قصیده سعدی در قصاید فارسی»، دکتر مهدی نوریان پیرامون « از عنصری تا سعدی»، استاد موسی اسوار پیرامون « سعدی در قصاید عربی در رثای بغداد» سخنرانی خواهند کرد.
در این نشست میزگردی پیرامون «زبان سعدی در قصیده و مطایبات» با حضور دکتر نصر الله پورجوادی و دکتر ضیاء موحد برگزار خواهد شد. همچنین هنرمند فرهیخته، سالار عقیلی نگاه خود را به سعدی از منظر موسیقی در این نشست باز خواهد گفت.
وی افزود: در روز سی و یکم فروردین ماه در دومین نشست علمی در شهر کتاب تهران دکتر مریم حسینی پیرامون « بررسی تطبیقی قصاید سنایی و سعدی» ، استاد محمد علی سپانلو پیرامون « سعدی و بتهون» ، دکتر نسرین فقیه ملک مرزبان پیرامون « هنجار و ساختار قصاید سعدی» و دکتر عباس ماهیار پیرامون « تجلی تفکرات اشعری در قصاید سعدی» سخنرانی خواهند کرد.
کمالی افزود: نشست های علمی در شیراز پی گرفته خواهد شد و در ساعت 9 صبح روز اول اردیبهشت ماه در سالن همایش های مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برگزار خواهد شد که در این نشست ها دکتر منصور رستگار فسایی پیرامون « غزل ـ قصیده های سعدی»، دکتر مهدی محقق پیرامون « چند نکته در قصاید سعدی»، دکتر اصغر دادبه پیرامون « قصاید سعدی ادامه آرمانشهر سعدی»، دکتر ضیاء موحد پیرامون « مسئله مطایبات و هزلیات سعدی»، دکتر میر جلال الدین کزازی پیرامون « مرز اندرز در چامه های سعدی»، دکتر حسن بلخاری پیرامون « عارف ربانی»، دکتر محمود فتوحی پیرامون « تاملی در سبک رسایل و مجالس سعدی» و میلاد عظیمی پیرامون « سعدی در آیینه سفینه شمس حاجی شیرزی» سخنرانی خواهند کرد.
وی در پایان گفت: انتشار چهاردهمین دفتر سعدی شناسی ویژه غزل و ترجمه اشعار عربی سعدی توسط موسی اسوار و کارت های ویژه یاد روز سعدی از دیگر برنامه های بخش علمی یاد روز سعدی است.
شایان ذکر است که مراسم یادروز سعدی در تهران با همکاری معاونت فرهنگی شهر کتاب و در شیراز با همکاری ستاد برگزاری مراسم یادروز سعدی و به ویژه استانداری فارس، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، بنیاد فارس شناسی، سازمان مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس ، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس و دانشنامه فارس برگزار می شود.
