پردیس سینمایی گلستان با سه سالن مجهز به سیستم دالبی و HD به همت مؤسسه فرهنگی و پژوهشی دانشنامه فارس افتتاح شد.

در این مراسم که جمعی از هنرمندان و چهره‌های فرهنگی حضور داشتند بهزاد مریدی - مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس - در سخنانی از وضعیت سینما در شیراز سخن گفت.

همچنین رحیم هودی و مهدی فقیه - دو بازیگر پیشکسوت - از خاطرات خود از سینماهای شیراز گفتند.

کوروش کمالی سروستانی، مدیر دانشنامه فارس، در این مراسم سینما را زاده همۀ هنرها خواند و گفت: امروز فیلم و سینما بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ملی و جهانی است. سینما صنعت است؛ رسانه است؛ خِرَد است؛ هنر است؛ و فرهنگ‌ساز.

متن کامل سخنرانی کمالی سروستانی را در این رویداد در ادامه می خوانید:

برای مؤسسه فرهنگی و پژوهشی دانشنامه فارس افتخار بزرگی است که در دهه کرامت و همزمان با میلاد با سعادت امام رضا (ع)، پردیس سینمایی گلستان را با سه سالن مجهز به سیستم دالبی و HD با گنجایش 300 صندلی به فراخور فرهنگ و هنر مردمان فرهیخته فرهنگ‌شهر شیراز، افتتاح می‌کند.

نکته قابل توجه آنکه در سال گذشته و همزمان با میلاد امام رضا (ع) افتخار آن را داشتیم که سینما فرهنگ را در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس به عنوان بخشی از طرح آرشیو ملی هنر ایران افتتاح کنیم و امیدواریم به همّت اهل فرهنگ و مدیران مدبّر، دهۀ کرامت سال آینده، شاهد گشایش پردیسی دیگر در فرهنگ‌شهر شیراز باشیم.

داستان شکل‌گیری سینمای پس از انقلاب، داستانی است پر از آب چشم؛ بررسی اسناد سال‌های نخستین انقلاب،گواه این مدعا و بیانگر نقش تعیین‌کننده دیدگاه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی در این زمینه است.

داریوش مهرجویی در این خصوص در مصاحبه‌ای می‌گوید: «در شرایطی که در اوایل انقلاب، سینما، موضوع ملعونی بود و مردم، سینماها را آتش می‌زدند چون می‌گفتند سینما محل ترویج فساد است، تولید فیلم به صفر رسید و سینماها تعطیل شد. در این وضعیت، تلویزیون به‌طور اتفاقی فیلم «گاو» را نشان داد و مرحوم امام (ره) این فیلم را مشاهده کردند و در نطقی گفتند: «ما نمی‌گوییم سینما اساساً بد است. نظیر فیلم گاو می‌تواند فیلمی فرهنگی و آموزنده باشد و فکر و روح بیننده را تعالی دهد». این سخن نغز امام، در آن روزگار برای تعیین وضعیت سینمای ایران بسیار تعیین‌کننده بود.

امام خمینی(ره)  سینما را یک دستگاه آموزشی و یکی از مظاهر تمدن می‌دانستند که باید در خدمت تربیت مردم باشد و جمله معروف ایشان مبنی بر اینکه «ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم»؛ الگویی برای تحول سینمای پس از انقلاب شد. در همین ایام، امام، مجوز اکران فیلم محمد رسول‌الله (ص) را صادر کردند ؛ این در حالی بود که برخی به دلیل غیرشیعی بودن کارگردان آن، مصطفی عقاد، و اذان بدون «اشهد ان علی ولی‌الله» بلال در سکانس فتح مکه، نمایش آن را به مصلحت نمی‌دیدند.

با توجه به این رویکرد امام ، سه تن از سینماگران ایران؛ آقایان فخرالدین انوار، سیدمحمد بهشتی و محمدعلی نجفی با تکیه بر دیدگاه‌های امام و ملاقات و رایزنی با ایشان در قم، پایه‌های بنیانگذاری سینمای پس از انقلاب را مستحکم کردند .

 مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی‌های گوناگون در جمع سینماگران کشور، هنر سینما را هنر برتر خوانده و فرمودند:« اعتلای سینمای کشور، نیاز محسوسی است و همه باید این حقیقت را دریابند که هنرِ مهم و بسیار برجسته سینما برای کشور، یک نیاز و ضرورت محسوب می‌شود».

سینما در  3 دهه

در دهه 60 ، سینمای ایران تولدی دوباره یافت و همان‌گونه که روند تولید، مضامین و ساختار فیلم‌های ایرانی رو به تعالی رفت، مدیریت سینما نیز با تغییراتی همراه شد. تعدادی از کارگردانان صاحب نام و باسابقه همچون داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، سیروس الوند و امیر نادری با ساخت فیلم‌های جدید به کار خود ادامه دادند و نسل جدیدی از کارگردانان همچون خسرو سینایی، کیومرث پوراحمد، رسول ملاقلی‌پور، رسول صدر عاملی، رخشان بنی‌اعتماد، پوران درخشنده، کیانوش عیاری، تهمینه میلانی، کمال تبریزی، احمدرضا درویش و ابراهیم حاتمی‌کیا در کنار آنها قرار گرفتند.

در دهۀ 70 نسل دوم فیلم‌سازان پس از انقلاب با اندیشه‌های جدید رخ نمودند. کارگردانانی چون مجید مجیدی، یدالله صمدی، بهمن قبادی، جعفر پناهی، بهروز افخمی، محمدعلی طالبی و شهرام اسدی که با آثار خود، تحسین مخاطبان عام و خاص را به خود جلب کردند.

در دهۀ 80 اصغر فرهادی، سیدرضا میرکریمی و... با ساخت آثاری تأثیرگذار و جذاب، کیفیت سینمای ایران را ارتقا بخشیدند و به عنوان سفیران فرهنگی ایران در جهان، پرچم جمهوری اسلامی ایران را در جشنواره‌های مختلف جهان به اهتزاز درآوردند و بیش از 2700 جایزه جهانی را به نام خود ثبت کردند.

گذار به سیستم دیجیتال

در دهه گذشته که دوران گذار از سالن‌های نمایش از شیوه 35 میلی‌متری به دیجیتال است، برخلاف رشد کیفی فیلم‌سازی، در زمینه سالن‌های نمایش که تجلی معنا در بناست، پیشرفت درخوری صورت نگرفته و اگر فرهنگ شهر شیراز را به عنوان مصداق این مفهوم در نظر بگیریم، نزدیک به پنجاه سال است که در این شهر، سینمایی ساخته نشده است.

تماشاخانه در شیراز

به روایت مورخان تاریخ ساخت سینما از جمله مسعود مهرابی، شیراز یکی از اولین شهرهای ایران بود که بعد از تهران صاحب تماشاخانه شد. اولین تماشاخانه شیراز در سال 1297 در محله گودعربان ایجاد می‌شود و منصور صانع در کتاب «شیراز کودکی ما» از متن آگهی منتشر شده در روزنامه فارس در سال 1299 گزارش داده که در آن به افتتاح عنقریب «سینماکافه جنوب» در خیابان جمشیدیان شیراز اشاره شده بود. البته این سینما مربوط به تشکیلات پلیس جنوب ایران بود که در آن زمان در شیراز مستقر بودند.

ابراهیم گلستان معتقد است که در سال 1307 سینمایی در خیابان داریوش توسط محمدخان هندی افتتاح می‌شود. در سال 1308 سینما خورشید توسط خانی ربیع‌زاده تأسیس می‌شود که دارای دو سالن سرپوشیده و تابستانی بود. بعدها این سینما توسط احمد مشیری و علی شاپوری خریداری می‌شود و به سینما پارس تغییر نام پیدا می‌کند. در سال 1310 سینمای دیده‌بان در خیابان انوری ساخته می‌شود که بعدها نامش به سینما مایاک و تاج تغییر می‌کند و در سال 1350 تعطیل و تخریب می‌شود.

جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن دوران، بیست سال ساخت فیلم و سینما را با رکود همراه می‌کند. در سال 1330 سینما تئاتر رکس توسط علی محزون در خیابان داریوش ساخته می‌شود که بعدها به نام «تخت‌جمشید» به کار خود ادامه می‌دهد و بالاخره در دهۀ 60 تعطیل می‌شود. در سال 1331 در چهارراه مشیر یا کَل مشیر سینما پارامونت ساخته می‌شود که به سینما «دَم کَلی» معروف شد و با تغییر مالکان این سینما به اسامی «دنیا»، «شهرزاد» و «مهتاب» تغییر نام داد، اما هم‌چنان به سینما دَم کَلی معروف ماند تا تعطیل شد.

در سال‌های 1332 و 1333 سینماهای ایران و پاسارگاد توسط مشیری و شاپوری ساخته و سالن تابستانه سینما پارس با طراحی جدید به عنوان سینما پِرسیا مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

در دی‌ماه سال 1339 سینما سعدی به عنوان یکی از لوکس‌ترین سینماهای خاورمیانه در آن روزگار، توسط علی‌اکبر یاسایی تأسیس شد. در دهه چهل جمشیدیان، سینما پارامونت را در ابتدای خیابان مشیرفاطمی و صلاح‌الدین امامی سینما پرسپولیس را در خیابان سعدی بنا می‌کنند.

سینما مترو در خیابان کریم‌خان زند و سینما کاپری در خیابان لطفعلی‌خان زند در همین سال‌ها افتتاح می‌شوند. آخرین و مجهزترین سینمای شیراز به نام آریانا در سال 1348 توسط شاهرخ گلستان در خیابان کریم‌خان زند ساخته و افتتاح می‌شود که در سال 1357 در آتش می‌سوزد و هم‌چنان سوخته می‌ماند.

از آن زمان تاکنون نه تنها سینمایی در شیراز ساخته نشده ، بلکه از 13 سینمای موجود در سال 1357 در شیراز، تنها پنج سینمای: سعدی، ایران، فلسطین، شیراز و پیام به فعالیت مشغولند.

اولین پس از 48 سال

اگرچه در سال 1394 با افتتاح سینما فرهنگ که خوشبختانه با استقبال خوب هنردوستان روبه‌رو شد، سالن اجتماعات مرکز اسناد و کتابخانه ملی به سینما تبدیل شد، اما اولین سینمای استاندارد و مدرن شیراز که پس از 48 سال از ساخت آخرین سینما در این شهر و پس از 38 سال از پیروزی انقلاب اسلامی ساخته و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، پردیس سینمایی گلستان است که امروز با حضور شما عزیزان گشایش می‌یابد.

مجموعه‌ای که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و حمایت معنوی و مادی مؤسسه سینماشهر به مدیریت جناب آقای مسچی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و دوستان عزیز و کاردانی چون محسن خباز و علی آذری و طراحی علی سوداگران، مصطفی خادم صادق و اجرای شرکت رزکو و همکاران دانشنامه فارس به سامان رسیده است.

ساخت فضاها و تأسیسات فرهنگی، ضرورتی است برای افزایش سرانه مصرف تولیدات فرهنگی و شهر شیراز هم‌چنان به پردیس‌هایی از این دست نیازمند است و امید است با همکاری نهادهای ذیربطی چون استانداری، شهرداری، شورای شهر، ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و همّت بخش خصوصی، هر ساله شاهد ساخت و گشایش مجموعه‌های فرهنگی در فرهنگ شهر شیراز باشیم.

در پایان، بار دیگر از حضور همۀ هنرمندان، نویسندگان، همکاران، مدیران و علاقه‌مندان به هنر سینما سپاسگزاری می‌کنم و بر این باورم که حضور شما در این نشست و استقبال مردم از روزهای نخستین شروع کار آزمایشی این مجموعه، به دلیل علاقه و احترام شما به هنر والای سینماست. هنری که با حضورش در جهان، هنر هفتم لقب گرفت و ترکیبی خلاق شد از ادبیات، معماری، هنرهای تجسمی، تئاتر و موسیقی. سینما هنر عصر مدرن است. هنری متکی بر صنعت.