كتاب جدال با سعدي در عصر تجدد اثر كاميار عابدي توسط انتشارات دانشنامه فارس و با همكاري مركز سعديشناسي در قطع وزيري چاپ و منتشر شده است.
اين كتاب دربرگيرنده بحثها و جدلهاي مختلفي است كه از نيمة دوم سدة نوزدهم ميلادي تا امروز، دربارة سعدي صورت گرفته است.
جدال با سعدي در عصر تجدد در دو بخش «تحليلها» و «جستجوها» تدوين شده كه در بخش نخست به اجمال، تحليلي از آثار سعدي و موقعيّت فكري و فرهنگي او ارائه شده و از بازتاب نام و آثارش در عصر او و عصرهاي بعد، ياد شده است.
اين بخش خود دربرگيرنده چهار فصل با عناوين: «چند نكته دربارة معلّم و نماد پختگيِ زبان فارسي»، «اشارههايي در زمينة نفوذ و اعتبار سعدي در دورة خود و ادوار بعد»، «نگاهي به شاعران و نثرنويسان عصر تجدّد در مكتب سعدي» و «بحث دربارة سعدي در عصر تجدّد: تفاهم يا جدال؟» است كه در دو فصل نخست، مؤلف سعدي را معلّم و نماد پختگيِ زبان فارسي دانسته و معتقد است كه از نيمة دوم زندگياش تا پيش از عصر تجدد، نفوذي بس گسترده و سهمگين بر ذهن ايرانيان و فارسيگويان و فارسي دانان داشته است.
در فصلهاي سوم و چهارم، از روزگار كهن به عصر تجدّد پرداخته و بهرهمندي اديبان و شاعران و دانشوران و نويسندگان ايران را در اين عصر از آثار سعدي نشان داده است.
در ادامه با رعايت امانت، تحليلي از آراء منتقدان سعدي (چه منتقدان مطلق، چه منتقدان نسبي و چه منتقدان مشروط) و برخي از دليلهاي «نقد»، «بيمهري»، «نكوهش» و «ناسزا» نسبت به او ارائه شده است.
در بخش دوم «جستجوها» مؤلف به گردآوري و نقل «نقدها و پاسخها و حملهها و دفاعها»يِ مربوط به سعدي در عصر پرداخته است كه بيانگر يك جريانِ پرتداوم تاريخي در يك دورة صد و پنجاه ساله دربارة سـعدي است.
همچنان كه از عنوان كتاب برميآيد، اين كتاب بر پاية نوعي نگاه تاريخي به موضوعي ادبي شكل گرفته است. بنابراين، اشارهها و بحثهاي ادبي، اغلب، در جهتِ تكميلِ «نگاه تاريخي» بوده است.
با توجه به آن كه بازانديشيِ منصفانه نسبت به سنّتهاي ادبي و فرهنگي، نكتهاي نيست كه هيچ ملّتي) از آن بينياز باشد، تحليل و جستوجوي تاريخي جدال با سعدي در عصر تجدد، گامي مؤثر در مسير بازخواني ويژگيها و ارزشهاي گوناگون استاد مسلّم نثر و نظم فارسي است و راه را براي بحثها و همانديشيهاي علمي دربارة او ميگشايد.
|