فروردین ماه سال جاری در مرکز فرهنگی شهر کتاب، همایش دو روزه‌ی «سعدی و کنفوسیوس» برگزار شد؛ رویدادی که یک‌شنبه نوزدهم دی، در دانشگاه خه‌بی چین، پی گرفته شد.

در این همایش علاوه بر استادان چینی، دکتر ضیاء موحد، دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور، دکتر مهدی محبتی و علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب، از ایران حضور داشتند.

در مراسم افتتاحیه این برنامه که با همکاری موسسه شهر کتاب و مرکز مطالعات توسعه جوامع اسلامی بر گزار شد، معاون دانشگاه خه بی، معاون فرهنگی شهر کتاب، رایزن فرهنگی ایران در چین و رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه خه بی سخنرانی کردند.

این مراسم با سخنان دکتر بای گویی، رئیس مرکز مطالعات جوامع اسلامی دانشگاه خه بی، آغاز شد که توضیحاتی در باره برگزاری دومین دور همایش سعدی و کنفوسیوس ارائه کرد. پس از آن  یانگ شوی شین، معاون دانشگاه خه بی، به عنوان نخستین سخنران مراسم افتتاحیه، به معرفی دانشگاه خه بی به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های برتر چین پرداخت. وی در ادامه با اشاره به تاریخ کهن روابط ایران و چین افزود: این دو ملت هیچ‌گاه با یکدیگر نجنگیده و همواره میزبان گرم و مهمان‌نواز همدیگر بوده‌اند. سعدی و کنفوسیوس سخنان حکیمانه زده‌اند و سخنان آن‌ها مورد نیاز جامعه امروز است.

دومین سخنران این همایش علی اصغر محمد خانی، معاون فرهنگی شهر کتاب، بود. او محور سخنان خود را آموزه‌های مهم سعدی و کنفوسیوس و بررسی اندیشه‌های سیاسی و مرور اندیشه‌های چینی با تاکید بر اندیشه‌های کنفوسیوس قرار داده بود. او در ادامه مقالات و  کتاب‌هایی که از کنفوسیوس و یا در باره کنفوسیوس در ایران منتشر شده را معرفی و تعداد آنها را ۴۰ عنوان و تیراژ مجموعه آنها را ۱۵۰۰۰۰ نسخه ذکر کرد.

وی با اشاره به این‌که سعدی و کنفوسیوس در پی پاسخی برای رفع آشفتگی اوضاع زمانه‌ی خود بودند، تصریح کرد: کنفوسیوس در مکالمات و دیگر آثارش و سعدی در گلستان و دیگر رساله‌ها، راه‌های عملی را برای برون‌رفت از این اوضاع آشفته بیان کرده‌اند. مهرورزی، بشردوستی، عشق به همه انسان‌ها، راست کیشی، از جمله‌ی این آموزه‌هاست. کنفوسیوس بر حکمت انسان برتر تاکید می‌کند و چهار خصلت را برای انسان برتر برشمرده است: انسان برتر در کردار فروتن است، در خدمت به بالادست متعهد به کرامت و احترام است، در معاش رساندن به مردم گشاده دست و در فرمان راندن بر مردم، دادگر است. 

محمد رسول الماسیه، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین، سخنران سوم این همایش بود.

او با تبریک به شهر کتاب و مرکز تحقیقات جوامع اسلامی که موفق شده‌اند در کمتر از یکسال دو همایش سعدی و کنفوسیوس را برگزار کنند، از دانشگاه خه بی به‌خاطر حمایت از این همایش قدر دانی کرد. رایزن فرهنگی با ذکر داستان‌ها و اشعار و گفته‌هایی از سعدی و کنفوسیوس اظهار داشت در جهانی که به شدت ظلم و افراط گرایی و خشونت و تروریسم رایج است، افکار بزرگ مردانی چون سعدی و کنفوسیوس می‌تواند چراغ راه صلح و ارامش و دوستی و همزیستی باشد.

تعریف موسیقی در آرای سعدی و کنفوسیوس

دکتر ضیاء موحد به عنوان یکی دیگر از سخنرانان مراسم افتتاحیه درباره تفاوت تعریف موسیقی در آرای سعدی و کنفوسیوس گفت: کنفوسیوس و سعدی برآمده از دو فرهنگ بسیار متمایزند. این را می‌توان از تفاوت دیدگاه آن دو درباره‌ی موسیقی که مورد علاقه‌ی هر دو است، دریافت. سعدی از پرستندگان موسیقی است. و از این بالاتر وقتی به موسیقی کلام و شعر می‌رسد عشق شاعر به صورت زیبا و شمایل  موزون را محصول عشق او به موزونی کلام می‌داند. در بوستان در باب سوم در اهمیت سماع که نوعی موسیقی عارفانه است داد سخن می‌دهد و هر کسی را شایسته‌ی درک و لذت بردن از آن نمی‌داند. از همین جا می‌توان تفاوت معنایی را فهمید که کنفوسیوس از موسیقی اراده می‌کند با معنایی که سعدی در فرهنگ اسلامی در پی تثبیت آن است. کنفوسیوس از موسیقی آن نظمی را اراده می‌کند که در قواعد رفتار (لی) است. برای کنفوسیوس  موسیقی محور نظم و انتظام زندگی است. در واقع کنفوسیوس قواعد رفتار و حسن آداب و موسیقی را دو وسیله‌ی عمده‌ی تربیت می‌داند. البته تکنوازی و تکخوانی و بداهه‌نوازیها و آوازی از سر درد خواندن جای خود را دارد اما تربیت منظم موسیقیایی و نظمی که در ارکسترها دیده می‌شود آثار  اجتماعی ـ رفتاری دیگری دارد. آن موسیقی که کنفوسیوس تبلیغ آن را می‌کند از مقوله‌ی به اصطلاح وقت گذرانی و حال کردن و غم دل سر دادن نیست. بلکه محصول آن هماهنگی اجتماعی و به رشته‌ی نظم و ترتیب درآوردن فعالیتهای جامعه‌ی انسانی است. 

 هان لی شین، رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه خه بی، آخرین سخنران مراسم افتتاحیه بود که به‌اختصار در باره دانشکده ارتباطات و مشارکت در پروژه یک جاده یک کمربند که توسط رئیس‌جمهور چین مطرح شده مطالبی را مطرح کرد. 

جلسات همایش در سه نشست با ارائه ۱۵ مقاله از سوی اندیشمندان چینی و ایرانی ادامه یافت. سید ضیا موحد، مهدی محبتی و ابوالقاسم اسماعیل پور از ایران که از سوی موسسه شهر کتاب برای شرکت در این همایش حضور داشتند، مقالات خود را به ترتیب تحت عناوین «سعدی و کنفوسیوس دو پنجره اخلاقی برای جهان»، «نظرات سعدی و کنفوسیوس در باره طبیعت انسانی» و «مقایسه اندیشه‌های کنفوسیوس و سعدی» ارائه کردند.

عناوین مقالات استادان چینی شرکت کننده در همایش عبارت بود از:

دینگ جون: تاریخ آموزش فارسی در چین/ کونگ شیانگ لین: پیوند آموزه‌های کنفوسیوس و اسلام/ رن ون جینگ: ارزش‌های معاصر کنفسیوسی و ارتباطات میان فرهنگی/ جانگ خویی: اندیشه هاس سعدی و کنفوسیوس، میراث فرهنگی بشریت/ شا زونگ پینگ: مقایسه اندیشه‌های دینی سعدی و کنفوسیوس/ یو گویلی: ایدئو لوژی آموزشی سعدی و کنفوسیوس/ لئو وی دونگ: مقایسه نظریات انسانی سعدی و کنفوسیوس/ لئو بای سونگ: اندیشه‌های سعدی و کنفوسیوس درباره حکمت/ جو چوان بینگ: زیبایی سرزمین‌های خارجی-گسترش ادبیات کلاسیک فارسی و عربی در سنت‌های هوی/ فنگ فنگ: اشاعه گلستان در مکتب شاندونگ و ارزش کلاسیکان/ جین چیانگ: درباره کتاب‌هایی که با موضوع ایران در چین منتشر شده‌اند/ یانگ وان باو: گلستان در چین

 این همایش با جلسه جمع بندی سخنرانی‌ها به کار خود پایان داد. محمد خانی معاون شهر کتاب در جلسه اختتامیه پیشنهاد کرد که در سال آینده مرکز فرهنگی شهر کتاب با همکاری دانشگاه خه‌بی همایش‌های «مولوی و لائوتزه» و «ما و جهان غرب» برگزار کند.

هیات استادان اعزامی شهر کتاب در حاشیه‌ی همایش سعدی و کنفوسیوس دیدارهایی با مقامات فرهنگی چین داشتند که از آن جمله می‌توان به دیدار با هیات مدیره اتحادیه نویسندگان چین و دیدار با مسئولان انجمن بین‌المللی کنفوسیوس و گفت‌وگو  با مسئولان دانشکده فلسفه دانشگاه رنمین  اشاره کرد.

در دیدار با هیات مدیره اتحادیه نویسندگان چین، در باب شناخت بیشتر مخاطبان دو کشور از ادبیات معاصر ایران و چین مباحثی مطرح و مقرر شد که هر ساله هشت نفر از شاعران، نویسندگان و منتقدان دو کشور برای معرفی ادبیات معاصر نشست‌های مشترکی را در ایران و چین برگزار کنند و مجلات ادبی ایران و چین ویژه‌نامه‌هایی برای معرفی ادبیات معاصر دو کشور منتشر کنند. با توجه به این‌که در سال ۱۳۹۷ چین میهمان ویژه‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است، در یک سال آینده، انجمن ادبی ایران و چین تشکیل شود و مراودات و همکاری ادبی بیشتری در حوزه‌ی ادبیات معاصر دو کشور انجام شود