دروازه قرآن در ورودی جاده اصفهان به شيراز، در نزديكى تنگ اللّهاكبر و در ميان كوههاى باباكوهى و چهل مقام واقع شده است. وجه تسميه اين دروازه وجود قرآنى برفراز طاقى مرتفع است. اين دروازه شامل يك طاق مرتفع از نوع طاق كجاوهاى در وسط، دو طاق با ارتفاع كم در دو طرف است. اين طاق در زمان حكومت عضدالدوله ديلمى در فارس ساخته شد. قرآنى نيز در آن جاى داده شد تا مسافرين به بركت عبور از زير آن، سفر را به سلامت به پايان برند و در موقع سفر از زير قرآن بگذرند. به مرور زمان طاق شكسته و تخريب شد. در دوره حكومت زنديه، كريمخان زند (1172 ـ 1193ﻫ..ق) مجدداً آن را بازسازى نمود و در قسمت فوقانى آن اتاقى ساخت و دو جلد قرآن نفيس را به خط ثلث و محقق، اثر سلطان ابراهيم بن شاهرخ گوركانى در آن اتاق جاى داد. اين قرآنها به قرآن «هفده من» مشهورند. در سال 1316 كه طرح توسعه راه شمالى شيراز در دستور كار دولت قرار گرفت، اين طاق خراب شد و قرآن مذكور نيز به موزه پارس منتقل گرديد.
در دوره قاجاريه كه چند زلزله در شيراز آسيبهايى را به وجود آورد، اين دروازه نيز آسيب ديد، اما به وسيله «محمدزكى خان نورى» مورد بازسازى و مرمت قرار گرفت.
در سال 1327 يكى از بازرگانان شيراز به نام حسين ايگار، مشهور به اعتمادالتجار، باهزينه شخصى خود طاق كنونى را بازسازى كرد و چند آيه از قرآن كريم را كه با خط ثلث و نسخ بر روى كاشى نوشته شده بود، بر بدنه طاق نصب كرد. در پيشانى شمالى اين طاق (سمت كوه بمو) اين آيه بر روى كاشى نوشته شده است: «ان هذا القرآن يهدى التّى هى اقوم و يبشر المؤمنين الذين يعملون الصالحات ان لهم اجراً كبيراً».
در پيشانى جنوبى طاق (سمت شهر شيراز) اين آيه نگاشته شده:«قل لئن اجتمعت الانس و الجن على ان يأتوا بمثل هذا القرآن لايأتون بمثله و لو كان بعضهم لبعض ظهيراً».
در گوشه غربى طاق نيز اين آيه نوشته شده: «انا نحن نزلناه الذكر» و ادامه اين آيه در قسمت شرقى طاق و روبهروى همان كتيبه نوشته شده: «و انّا له لحافظون».
اين بنا در تاريخ 19/9/1375 با شماره 1800 در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است.
منابع: اقليم پارس، سيد محمدتقى مصطفوى، نشر تابان، تهران، 1364، ص 51 / بناهاى تاريخى و آثار هنرى جلگه شيراز، علىنقى بهروزى، انتشارات اداره كل فرهنگ و هنر استان فارس، 1349، ص 89 / تاريخ بافت قديمى شيراز، كرامتاللّه افسر، انتشارات انجمن آثار ملى، تهران، 1353، ص 266 / جغرافياى كامل ايران، عبدالرضا فرجى، دبيران گروههاى آموزشى جغرافياى استانها، شركت چاپ و نشر ايران، تهران، 1366، ج 2، ص 861 / دايرة المعارف بناهاى تاريخى ايران در دوره اسلامى، بناهاى آرامگاهى، ويرايش محمدمهدى عقابى، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامى، 1376، ص 18، 41، 45، 273 / شيراز در گذشته و حال، حسن امداد، اتحاديه مطبوعاتى فارس، ص 193 / شيراز شهر جاويدان، على سامى، انتشارات نويد شيراز، 1363، ص 530 / شيراز و فارس، اداره سير و سياحت و اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامى فارس، شيراز، 1371، ص 33 / فرهنگ فارسى دكتر معين، محمد معين، اميركبير، تهران، 1353ـ1358، ج 5، ص 523 / لغتنامه دهخدا، علىاكبر دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، 1372، ج 7، ص 9382 / معمارى ايران ـ دوره اسلامى، به كوشش محمديوسف كيانى، به همكارى جهاد دانشگاهى، تهران 1366، ج 2، ص 281.
وب سایت دانشنامه فارس راه اندازی شده در سال ٬۱۳۸۵ کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به موسسه دانشنامه فارس می باشد. طراحی و راه اندازی سایت توسط محمد حسن اشک زری
